عسل ممکن است به قدیمی‌ترین پانسمان زخم شناخته شود، اما دلیل آن مشخص نبود. امروزه دانشمندان به توانسته اند توضیح دهند که چگونه فعالیت‌های زیستی و ویژگی‌های فیزیکی این ماده در بهبود زخم نقش دارد. PH پایین موجئد در عسل، به آزاد شدن اکسیژن از هموگلوبین کمک کرده و از تکثیر پروتئازهای مضر جلوگیری می‌کند. محتوای قند بالای عسل با جذب رطوبت برای آبرسانی و پاکسازی و همچنین اثرات ضد باکتریایی با دور کردن رطوبت از سلول‌های باکتریایی، اثر اسمزی مفیدی روی زخم دارد و در نتیجه از رشد آنها جلوگیری می‌کند.
در حال حاضر می‌توان از عسل به عنوان داروی جایگزین برای درمان زخم استفاده کرد. اما چه زمانی می‌توان از عسل برای درمان زخم استفاده کرد؟ در این مقاله از هانی ژل در مورد این موضوع صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
عسل چه کاری می‌تواند انجام دهد؟
عسل را می‌توان روی هر نوع زخمی در هر مرحله از بهبودی استفاده کرد. تحقیقات نشان داده است که عسل می‌تواند عفونت را از بین ببرد، زخم‌های جراحی عفونی را التیام بخشد و از پیشرفت فاسیای نکروزان (مانند قانقاریای فورنیه) جلوگیری کند. زمانی که زخم‌ها به درمان آنتی بیوتیکی و ضد عفونی معمولی پاسخ نمی‌دهند، در زخم‌های آلوده به باکتری‌های مقاوم به آنتی بیوتیک از عسل استفاده می‌شود. عسل می‌تواند روند بهبود را تسریع بخشیده و به ترمیم و از بین بردن جای زخم نیز کمک کند.
همچنین گزارش شده است که عسل با تحریک رشد اپیتلیوم نیاز به جراحی پلاستیک را خنثی می‌کند. نشان داده شده است که عسل التهاب، ادم و اگزودا را کاهش می‌دهد، زخم‌ها و سوختگی‌ها را تسکین داده و جای زخم را به حداقل می‌رساند. عسل همچنین در پیوندهای پوستی، محل‌های اهداکننده عفونی و زخم‌های تروماتیک، آبسه‌ها، سینوس‌های پیلونوئیدی، زخم‌های فشاری، زخم‌های وریدی، زخم‌های دیابتی، زخم‌های گرمسیری (مانند زخم‌های ناگا که بزرگ، باز یا دارای ساییدگی‌های بزرگ یا آلوده به اسپیروکت‌ها و باکتری‌ها و زخم‌هایی که روی پاها هستند)، زخم‌های سلول داسی شکل و زخم‌های بدخیم مؤثر است.
اگر در نظر دارید عسل برای مراقبت و درمان زخم خود استفاده کنید، عسل می‌تواند با فرآیند زیر به درمان زخم شما کمک کند:
آماده سازی بستر زخم
زیست فعالی عسل با مفهوم آماده‌سازی بستر زخم، مجموعه‌ای از رویدادها که به دقت کنترل شده‌اند، برای تسهیل یا شروع مجدد بهبودی به موقع، همسو است. از عسل می‌توان برای مدیریت اگزودا، جداسازی بافت‌های از بین رفته و رفع بار زیستی استفاده کرد. استفاده مناسب از پانسمان‌های عسل به مدیریت زخم و بهبود هرچه سریع‌تر آن کمک می‌کند.
مدیریت اگزودا
عسل می‌تواند با استفاده از خاصیت ضد التهابی خود برای افزایش حرکت مایع به بافت نرم و متعاقبا افزایش ترشح سطحی به کاهش میزان ترشح زخم کمک کند. پیامدهای اضافی مدیریت موثر التهاب شامل کاهش درد و همچنین به حداقل رساندن اسکار و جای زخم است.
پاکسازی زخم
کشش اسمزی عسل، لنف را از بافت‌های عمیق تر پاک کرده و دائماً بستر زخم را شستشو می‌دهد. پروتئازهای موجود در مایع لنفاوی باعث افزایش عمل دبریدینگ عسل می‌شود. به علاوه، پاکسازی مداوم ممکن است به حذف مواد آسیب‌زا کمک کند.
کاهش بوی بد
از آنجایی که عسل یک منبع جایگزین انرژی با گلوکز برای باکتری‌ها فراهم می‌کند، این ترکیبات مضر دیگر تولید نمی‌شوند و از بوی بد زخم جلوگیری می‌شود.
جلوگیری از خیساندن
نشان داده شده است که فعالیت اسمزی عسل خطر خیساندن را کاهش می‌دهد و از پوست اطراف زخم در برابر هیدراتاسیون بیش از حد محافظت می‌کند.
جلوگیری از تشکیل بیوفیلم‌ها
شواهد اخیر در شرایط آزمایشگاهی نیز نشان داده است که عسل می‌تواند از تشکیل بیوفیلم جلوگیری کند. به طور خاص، عسل مانوکا بیوفیلم‌های کاذب را مختل کرد.
کاهش آلودگی متقابل
ویسکوزیته عسل ممکن است یک مانع فیزیکی ایجاد کند که می‌تواند از آلودگی متقابل جلوگیری کند.
چه نوع عسلی برای درمان زخم بهتر است؟
همانطور که اشاره کردیم، برای درمان انواع زخم می‌توان از عسل استفاده کرد. اما قبل خرید عسل برای درمان زخم لازم است توجه داشته باشید که هر نوع عسلی برای پانسمان و درمان زخم مناسب نیست. عسل دارویی برای خوردن قابل استفاده نیست. بنابراین برای درمان زخم بهتر است از عسل‌های زیر استفاده کنید:
عسل استریل برای زخم‌های مزمن و عمیق
اگر دارای زخمی عمیق مانند زخم بستر یا زخم پای دیابتی هستید، نباید از عسل غیر استریل برای درمان زخم خود استفاده نمایید. عسل‌های غیر استریل ممکن است حاوی باکتری بوده و با قرارگیری روی زخم، شرایط را برای رشد باکتری و تکثیر آنها فراهم کند. بروز این مشکل می‌تواند باعث ایجاد عفونت و عود زخم شود. انواع مختلف عسل بسته به میزان پراکسید هیدروژن و تأثیر آن بر اسمولاریته و اسیدیته عسل، قدرت و ماهیت فعالیت ضد باکتریایی متفاوتی دارند. با این حال، فعالیت باکتریایی عسل درختان مانوکا (و سایر گیاهان از جنس Leptospermum) به محتوای پراکسید هیدروژن بستگی ندارد.
صرف نظر از نوع، عسل باید به عنوان بخشی از فرآیند تولید با استفاده از اشعه گاما، به جای گرما، قبل از استفاده برای از بین بردن‌هاگ‌های کلستریدیوم که ممکن است رخ دهد، استریل شود. به هیچ عنوان از حرارت دادن برای استریل کردن عسل استفاده نکنید، زیرا در حالت تمام آنزیم‌های مفید عسل که به بهبود زخم کمک می‌کند، از بین خواهد رفت.
گاهی به اشتباه گفته می‌شود که عسل خام به دلیل داشتن خواص ضدباکتریایی به از بین بردن باکتری‌ها کمک می‌کند، در نتیجه می‌توان از آن برای درمان زخم استفاده کرد. این موضوع تا حدی درست است، اما تنها این موضوع نیست. عسل خام دارای خواص فیزیکی بوده که محیط را برای رشد باکتری نامساعد کرده و به دلیل داشتن خواص بیولوژیکی آن به از بین بردن باکتری‌های زنده کمک می‌کند.
با این حال در مرحله رشد باکتری، مرحله‌ای به نام اسپور وجود دارد. این مرحله زمانی ایجاد می‌شود که شرایط مناسب برای رشد باکتری وجود نخواهد داشت. در این مرحله اسپورها منتظر مانده تا شرایط مناسبی مانند افزایش رطوبت برایشان ایجاد شود و شروع به رشد کنند. از آنجایی که ممکن است اسپورها در عسل خام نیز موجود باشند، هنگامی که عسل روی زخم و ترشحات آن قرار گرفت و رطوبت کافی به آن رسید، اسپورها فعالت خود را آغاز می‌کنند.
استفاده از عسل برای زخم‌های سطحی
اگر زخم عمیق و حادی ندارید، می‌توانید از عسل خام برای بهبود خراشیدگی، بریدگی و سوختگی‌های سطحی استفاده کنید. عسل خام روند بهبود زخم سطحی را تسریع بخشیده و اگر نمی‌خواهید جای زخم روی پوست بدن یا صورت شما بماند، این نوع عسل بهترین انتخاب است. عسل خام به هیچ عنوان حرارت ندیده و هیچ یک از فرآیند پاستوریزاسیون و فیلتراسیون روی آن انجام نشده است. عسل خام تمام خواص درمانی خود را حفظ کرده، بنابراین در بهبود انواع آسیب دیدگی و درمان زخم سطحی مؤثر است.
درباره اثر ژل رویال بر زخم پوستی چه اطلاعاتی دارید؟ کلیک کنید.
چه زمانی از عسل برای درمان زخم استفاده کنیم؟
اگر زخم یا سوختگی شما شدید یا حاد است، مانند زخم پای دیابتی یا زخم بستر، حتماً قبل از استفاده از عسل برای بهبود و درمان زخم با یک پزشک متخصص یا طب سنتی مشورت کنید. بهتر است در موارد حاد، برای پانسمان اولیه به پزشک مراجعه کرده و در مورد میزان و نحوه استفاده از عسل اطلاعات کافی کسب نمایید. در برخی موارد ممکن است عسل برای درمان زخم شما مؤثر نباشد و پزشک این درمان را توصیه نکند. اما در موارد خفیف و سطحی استفاده از عسل برای درمان زخم بدون تجویز پزشک مجاز است.
به طور کلی متخصصان طب سنتی برای درمان زخم‌های زیر از عسل استفاده می‌کنند:
- درمان جوش یا دمل
- درمان سوختگی
- درمان خراش و بریدگی
- درمان کیست‌های مویی
- کمک به بهبود زخم پای وریدی و دیابتی
- کمک به درمان زخم عمیق
- ترمیم و بهبود زخم‌های جراحی
محققان پس از بررسی‌های انجام شده برای اثربخشی عسل به عنوان درمانی برای انواع زخم، به این نتیجه رسیده‌اند که عسل در روند بهبود سوختگی و زخم‌های پس از عمل جراحی کمک ویژه‌ای می‌کند. برای استفاده از عسل جهت مراقبت از زخم و پوست، لازم است از عسل به مدت 24 ساعت تا حداکثر 5 روز در ناحیه زخم استفاده کنید.
آیا استفاده از عسل برای درمان زخم عوارض دارد؟
اگرچه عوارض استفاده از عسل برای درمان زخم بسیار نادر است، اما با این حال همیشه احتمال خطر وجود دارد؛ زیرا گرده‌های موجود در گل‌ها ممکن است باعث ایجاد واکنش‌های آلرژیک در افراد مختلف شود. اگر هر یک از علائم زیر را مشاهده کردید، ممکن است به عسل آلرژی داشته باشید:
- تورم شدید
- سرگیجه
- حالت تهوع و استفراغ
- سوزش در ناحیه زخم
- سختی در تنفس
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، به سرعت درمان با عسل را متوقف کرده و عسل را از ناحیه زخم پاک نمایید. در صورت تداوم علائم و افزایش آنها هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید. همچنین درباره خواص دارویی عسل بیشتر بخوانید؛ کلیک کنید.
جمع بندی
نتایج امیدوارکننده ای با استفاده از عسل برای درمان زخم‌های سطحی و عمیق وجود دارد. شما می‌توانید از عسل خام برای درمان زخم‌ها و سوختگی‌های سطحی و از عسل استریل شده زیر نظر پزشک برای درمان زخم‌های عمیق استفاده نمایید. توجه داشته باشید که هرگز از عسل خام برای زخم‌های عمیق استفاده نکنید، زیرا ممکن است باعث رشد اسپورها در ناحیه زخم شود.
اگر زخم یا سوختگی دارید که بهبود نمی‌یابد، حتماً قبل از استفاده از عسل برای درمان زخم، با پزشک صحبت کنید. در صورت تجویز پزشک برای درمان زخم‌های عمیق‌تر، در مورد میزان و نحوه پانسمان زخم از پزشک خود سوال کنید. مقدار و نحوه استفاده از پانسمان ممکن است تاثیر بیشتری در روند بهبود زخم داشته باشد.
شما همچنین می‌توانید با کارشناسان ما در هانی ژل برای اطلاع از تاثیر هانی ژل در روند بهبود و درمان انواع زخم صحبت کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.
