آیا واقعا ژل رویال، ملکه را متفاوت می‌کند؟

در یک کلونی زنبور عسل، یک تخم بارور شده با توجه به رژیم غذایی‌اش می‌تواند به یک ملکه یا زنبور کارگر تبدیل شود. در ابتدای زندگی، همه لاروهای زنبور عسل از ماده‌ای به نام ژل رویال تغذیه می‌شوند که یک ماده ژلاتینی است که در غدد سر زنبورهای پرستار تولید می‌شود. ژل رویال از تقریباً دو سوم آب، یک هشتم پروتئین، 11 درصد قندهای ساده، مقادیر کمی ویتامین C و مواد معدنی و آنزیم‌های مختلف تشکیل شده است.

بیشتر در این باره بخوانید:

هانی ژل 

عسل و ژل رویال

بعد از گذشت سه روز، آن لاروها که قرار است به کارگر تبدیل شوند، دیگر ژل رویال دریافت نمی‌کنند. در عوض، رژیم غذایی آن‌ها به نان زنبور عسل تبدیل می‌شود (مخلوطی از گرده، شهد و عسل). در مقابل، آن لاروهایی که برای ملکه شدن انتخاب شده‌اند، در ادامه زندگی تنها از ژل رویال تغذیه می‌شوند.

این رژیم منحصر به فرد که از ژل رویال ساخته شده است، برای رشد زنبورهای ملکه ضروری است و به عنوان یک فرآیند اپی ژنتیکی شناخته می‌شود. اپی ژنتیک مطالعه روش تأثیر محیط بر ژن‌ها است. لاروهایی که به زنبورهای ملکه یا زنبورهای کارگر تبدیل می‌شوند، از نظر ژنتیکی یکسان هستند؛ اما بعد از رشد از نظر ارگانیسم‌ها کاملا با هم متفاوت خواهند شد. زنبورهای کارگر کوچک‌تر هستند، آناتومی و رفتاری متفاوت دارند، بعد از نیش زدن می‌میرند و زندگی نسبتاً کوتاهی دارند (به طور معمول کارگران فعال بین پنج تا هفت هفته زندگی می‌کنند، در حالی که زنبورهای ملکه می‌توانند چهار تا پنج سال زندگی کنند)؛ اما چه چیزی باعث ایجاد این تفاوت می‌شود؟

رژیم انحصاری ژل رویال باعث پیشرفت زنبورهای ملکه می‌شود

ژل رویال یک ماده فوق العاده پیچیده است و حاوی بسیاری از ترکیبات غیر معمول است که هنوز بسیاری از آن‌ها برای دانشمندان به طور کامل درک نشده‌اند. ما می‌دانیم که این ترکیبات هستند که در ژن‌ها تأثیر می‌گذارند. با این حال، تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که ممکن است این ژل رویال نباشد که باعث تمایز ملکه از زنبورهای کارگر می‌شود؛ اما محرومیت خاص سایر مواد شیمیایی گیاهی طبیعی موجود در نان زنبور عسل (به ‌طور خاص گرده‌ها) می‌تواند یکی از دلایل این تمایز باشد؛ به عبارت دیگر، قرار گرفتن در معرض گرده طبیعی باعث رشد اندک زنبورهای کارگر می‌شود. صرف نظر از این موارد، این تحقیقات پاسخ یک سوال قدیمی را به ما می‌دهد: «طبیعت یا تغذیه؟» اپی ژنتیک به ما می‌گوید هر دو مورد!

عسل و خواص بی انتهای آن

عسل بهترین و شناخته شده ترین و پرمصرف‌ترین محصول زنبور عسل است که از نظر طعم و بافت تنوع زیادی دارد. اثر شیرین کننده آن باعث شده تا جایگزینی محبوب برای قند تصفیه شده سفید باشد. با این وجود، شاید برجسته‌ترین مزیت آن، فواید آن برای سلامتی باشد! این خواص در بسیاری از داروهای سنتی به خصوص در هندوستان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

عسل یک مایع شیرین و غلیظ است که توسط زنبور عسل ساخته شده است. زنبورها شکر - عمدتاً شهد غنی از قند گل - را از محیط خود جمع می‌کنند. هنگامی که وارد کندوی زنبور عسل می‌شوند، مرتباً شهد را مصرف کرده، هضم و مجدداً شهد می‌کنند. محصول نهایی عسل است، مایعی که به عنوان غذای ذخیره شده برای زنبورها استفاده می‌شود. بو، رنگ و طعم آن نیز بستگی به انواع گل‌های استفاده شده بستگی دارد. از نظر تغذیه‌ای، 1 قاشق غذاخوری عسل (21 گرم) حاوی 64 کالری و 17 گرم شکر شامل فروکتوز، گلوکز، مالتوز و ساکارز است. این ماده تقریباً حاوی فیبر، چربی یا پروتئین نیست.

عسل درخشان حاوی ترکیبات گیاهی فعال و آنتی‌اکسیدان‌ها است. با این حال، انواع تیره‌تر این عسل‌ها، مقدار زیادتری از آنتی‌اکسیدان‌ها را در خود دارند. آنتی‌اکسیدان‌ها با کاهش خطر حملات قلبی، سکته مغزی و برخی از انواع سرطان در ارتباط هستند. آن‌ها همچنین ممکن است سلامت چشم را ارتقاء دهند. عسل نسبت به قند معمولی مقدار کمتری قند دارد و مصرف آن به بیماران دیابتی توصیه می‌شود. با این حال، باید با احتیاط مصرف شود.

همچنین مطالعات نشان داده‌اند که عسل می‌تواند کلسترول بد خون را کاهش داده و کلسترول خوب خون را افزایش دهد. به این ترتیب می‌تواند از خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته‌های قلبی تا حد زیادی جلوگیری کند. جالب اینجاست که مطالعات مختلف نشان داده‌اند که سطح پایین‌تری گلیسیریدها با میزان مصرف عسل ارتباط مستقیم دارند.

عسل همچنین می‌تواند به کاهش سرفه در کودکان کمک کند. سرفه برای کودکان مبتلا به عفونت‌های تنفسی فوقانی یک مشکل شایع است. این عفونت‌ها می‌تواند بر خواب و کیفیت زندگی کودکان و والدین تأثیر بگذارد؛ اما داروهای اصلی سرفه همیشه مؤثر نیستند و می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند. جالب است که ممکن است عسل در مقایسه با این داروها انتخاب بهتری باشد و شواهد نیز همین امر را نشان می‌دهند.

ژل رویال، غنی‌تر از عسل

با آن که عسل یک ماده بسیار مغذی است، اما حاوی چربی یا پروتئین نیست. ژل رویال در مقایسه با عسل ترکیبات غنی‌تری دارد که باعث می‌شود از زمان‌های دور به عنوان اکسیر جوانی و یک ماده شفابخش در درمان بیماری‌ها استفاده شود. در ادامه با ترکیبات و خواص این ژل بیشتر آشنا می‌شویم:

ژل رویال از آب، کربوهیدرات، پروتئین و چربی تشکیل شده است. ترکیبات دقیق شیمیایی کامل ژل رویال ناشناخته است، اما تصور می‌شود که اثرات مثبت آن بر سلامتی از پروتئین‌ها و اسیدهای چرب بی‌نظیر آن ناشی می‌شود. ژل رویال همچنین حاوی چندین ویتامین B و مواد معدنی کمیاب است. با این حال، ترکیب مواد مغذی بین ژل رویالی که از مناطق متفاوت به دست می‌آید، به طور قابل‌توجهی متفاوت است. برخی از ویتامین‌هایی که معمولاً در ژل رویال وجود دارند عبارت‌اند از:

تیامین (B1)، ریبوفلاوین (B2)، پنتوتنیک اسید (B5)، پیریدوکسین (B6)، نیاسین (B3)، اسیدفولیک (B9)،اینوزیتول (B8)، بیوتین (B7)

وجود تمام این مواد مغذی در ژل رویال باعث می‌شود که این ماده اثرات مثبت قابل توجه تری بر سلامت انسان داشته باشد. ژل رویال با دارا بودن خواص آنتی‌اکسیدانی، از پیری زودرس جلوگیری کرده و می‌تواند میزان استرس و برافروختگی انسان را کاهش دهد. علاوه بر این، ژل می‌تواند با تأثیر بر سطح کلسترول، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش دهد. هم مطالعات حیوانی و هم انسانی نشان می‌دهد که ژل رویال ممکن است بر کلسترول خون تأثیر بگذارد و از این طریق خطر بیماری قلبی را کاهش دهد. اگرچه مکانیسم دقیق آن نامشخص است؛ اما پروتئین‌های خاص در ژل رویال ممکن است به کاهش کلسترول کمک کنند؛ بنابراین ژل رویال می‌تواند سلامت قلب را تا حد قابل‌توجهی ارتقا دهد.

این ماده همچنین دارای خواص ضد باکتریایی است که می‌تواند زخم‌ها را از عفونت تمیز و پاک کند. این ماده حتی می‌تواند در بهبود زخم پای افراد دیابتی نیز مؤثر باشد. این زخم‌ها اگر به سرعت درمان نشوند، حتی ممکن است منجر به قطع عضو و از دست دادن پای بیمار شوند؛ بنابراین، استفاده موضعی از این ژل برای درمان چنین زخم‌هایی توصیه می‌شود.

یک مطالعه روی حیوانات نیز افزایش تولید کلاژن در موش‌ها را با توجه به مصرف عصاره ژل رویال نشان داده است. کلاژن یک پروتئین ساختاری است که برای ترمیم پوست بسیار حیاتی است؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که ژل رویال می‌تواند از پیری پوست جلوگیری کرده و حتی تا حد زیادی آن را بازسازی کند؛ بنابراین می‌توان فهمید که چرا این ماده در چین باستان به عنوان اکسیر جوانی شناخته می‌شده است.

ژل رویال همچنین می‌تواند قند خون را کنترل کرده و حتی قند خون ناشتا در افراد دیابتی را کاهش دهد. با این حال، مطالعات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است. چرا که قند موجود در ژل رویال در صورت استفاده بی رویه می‌تواند برای افراد دیابتی مضر باشد.

از دیگر خواص ژل رویال می‌توان به بهبود عملکرد مغز، کاهش افسردگی بعد از یائسگی، تنظیم سطح هورمون‌ها و کنترل سیستم عصبی مرکزی اشاره کرد. با آنکه تاکنون دنیای غرب مطالعات زیادی بر روی خواص ژل رویال انجام داده است؛ اما هنوز هم ابهامات زیادی در مورد ترکیب دقیق این ژل و نحوه تأثیر آن بر سلامت انسان وجود دارد.

با این حال، این ماده برای هزاران سال به عنوان یک ترکیب جادویی و بسیار مغذی برای انسان شناخته می‌شده است که هنوز هم برخی از خواص آن ناشناخته اند. با آنکه عسل نیز ماده‌ای بسیار ارزشمند برای بدن انسان است، اما تحقیقات نشان می‌دهند که ژل رویال بسیار غنی‌تر و البته مفیدتر است که می‌تواند تأثیرات قابل توجه تری بر بدن انسان بگذارد. حتی مصرف روزانه یک قاشق غذاخوری از ژل رویال، خواص بیشتری نسبت به مصرف عسل در حجم‌های بالاتر دارد.

البته دلیل کمیاب و البته گران بودن این ژل نیز، همین است. بعد از تمام این صحبت‌ها می‌توان متوجه شد چرا نام این ژل را رویال (سلطنتی) گذاشته‌اند. این ژل علاوه بر رشد زنبورهای ملکه، یک ترکیب منحصر به فرد است که از گذشته تاکنون دسترسی به آن برای همه افراد جامعه امکان‌پذیر نبوده است. حتی در حال حاضر نیز در بازار می‌توانید محصولات زیادی را تحت عنوان ژل رویال پیدا کنید که تعداد کمی از آن‌ها واقعا دارای خلوص بالا هستند؛ بنابراین توصیه می‌کنیم این ژل سلطنتی را از فروشنده‌های معتبر خریداری کنید.